Thailand in vuur en vlam: oorzaken, gevolgen en oplossingen

Ik was nog geen week in Pai of ik zag de eerste bosbrand al. In de verte zag ik in het heuvelachtige landschap een grote cirkel van vuur. Oh en kijk: daar nog één, en nóg één! Dit soort branden worden bijna altijd aangestoken en zijn zeker niet ongewoon in Noord Thailand en omliggende landen. In februari, maart en april worden elk jaar duizenden hectares land vernietigd. Als milieuvervuiling ergens duidelijk te zien en merken is, is wel in Noord Thailand. Het maakt me treurig om verschillende redenen, maar vooral omdat branden in zo’n korte tijd zo veel verwoesten terwijl organisaties als CNF zo hard en geduldig werken om het gebied te herbebossen. Ik vroeg me af, waarom gebeurt dit, wat wordt er aan gedaan en is er een oplossing?

Waarom?

De reden dat deze branden worden aangestoken is divers. Ik dacht in eerste instantie dat de voornaamste reden was dat boeren hun landbouwgrond willen uitbreiden, maar dat blijkt nog niet eens het ergste te zijn. Veel boeren doen namelijk aan zogenaamde slash-en-burn technieken in hun landbouw: het afbranden van stukken land en oogstresten om het land op een snelle en goedkope manier weer vruchtbaar te maken. Zo kunnen boeren efficiënter omgaan met hun land en hebben ze dus meer inkomsten. Oh ja, en tot overmaat van ramp worden enorme hoeveelheden  oogstafval ook nog eens in de fik gestoken.

Brandende velden

Gevolgen

De luchtverontreiniging als gevolg van de branden in deze tijd van het jaar is dan ook dramatisch. Het is een serieus probleem voor miljoenen mensen. Door het extreem hete en droge weer tussen februari en april en de grote temperatuurschommelingen tussen dag en nacht blijft er namelijk een enorm rookgordijn hangen. Het feit dat veel huishoudens privé hun afval verbranden draagt niet aan de zaak bij. Februari tot april wordt daarom ook wel “the smokey season” genoemd.

In Chiang Mai bereikt het rookpijl bijna elk jaar het alarmniveau. Een paar jaar geleden, in 2013, veroorzaakte bosbranden in Mae Hong Son zelfs zó veel luchtverontreiniging dat het erg gevaarlijk werd. Kinderen, ouderen, en mensen met astma moesten binnen blijven. Ter illustratie: de AQI (air quality index) wordt als gevaarlijk beschouwd als deze boven een score van 100 komt. In Mae Hong Son werd de noodsituatie uitgeroepen met een score van maar liefst 219. Je kunt dan bijna geen hand voor ogen meer zien. Je ziet in de omgeving van Chiang Mai, maar ook hier in Pai dan ook geregeld mensen met mondkapjes rondlopen. Dat longkanker uitzonderlijk veel voorkomt in Chiang Mai is misschien geen verrassing.

Chiang Mai onder een laag van smog in 2013

Maar er zijn nog meer gevolgen. De bosbranden veroorzaken een groter risico op overstromingen door het totaal leegzuigen van de bodem. Ook erosie en het verstoren van watersystemen is een belangrijk gevolg. En wat vooral niet vergeten mag worden: dieren worden belaagd met vlammen en rook terwijl hun leefgebied ernstig wordt aangetast. Oh ja, en nog een logische: bosbranden zorgen voor een enorme hoeveelheid CO2 uitstoot, terwijl bomen juist moeten functioneren als CO2 opslagplaats. Dat we bosbranden serieus moeten nemen blijkt ook wel uit de CO2 emissie cijfers van de totaal uit de hand gelopen bosbranden in Indonesië vorig jaar: de emissies van deze bosbranden droegen voor meer dan 3% bij aan de wereldwijde emissies, en het ging de jaarlijkse CO2-uitstoot van een industrieland als Duitsland voorbij!

Maatregelen

Wordt er wel iets aan gedaan dan? Jawel, maar iedereen heeft een ander perspectief in dit probleem en iedereen geeft iedereen de schuld. Daarnaast zijn boeren super afhankelijk van de oogst. Het branden is daarin onderdeel van hun levensstijl, rituelen, traditie en dagelijkse routine geworden. Landbouw = (over)leven en oude gewoonten zijn moeilijk te veranderen. De lokale bewoners vertelden mij dat hier een paar jaar geleden een leraar uit Bangkok neergeschoten is omdat hij kinderen leerde om geen bossen te kappen of te branden, wat ze volgens hem ook aan hun ouders moesten leren. Het is in ieder geval duidelijk dat deze gewoonten diep geworteld zitten…

Er is goede internationale samenwerking nodig als we hier iets aan willen veranderen. Ergens gebeurt dat ook wel: er zijn genoeg initiatieven, plannen, akkoorden en adviesrapporten opgesteld. Helaas blijkt het in de praktijk moeilijk om de dit te controleren. Een petitie, een paar blushelikopters, het aanmoedigen van composteren, of het afval in de grond stoppen… Om verschillende redenen allemaal geen geschikte oplossing. En hoewel herbebossing op zeer grote schaal de problemen van ontbossing enigszins kan verlichten, zal het ook niet alle problemen oplossen.

In 2013 werd door minister Plodprasop Suraswadi een zero-tolerance beleid geïntroduceerd voor de bosbranden in 9 van de 10 noordelijke provincies voor 100 dagen. Iets waar veel bewoners erg blij mee waren. Eindelijk een oplossing, dachten ze. Maar het tegendeel bleek waar: ironisch genoeg werden de branden juist erger. De branden díe ontstonden liepen namelijk meer uit de hand dan ooit tevoren. Om het dus allemaal nog wat ingewikkelder te maken: wetenschappers pleiten nu voor meer gecontroleerde branden! Waarom? De bladeren op de grond in combinatie met de extreme droogte maken dat een groots uitslaande brand bijna onvermijdelijk is. Eén vonkje is al genoeg voor een rampzalige, oncontroleerbare brand. Daarbij is de as een handige voedingsstof voor bacteriën die ammonium en nitraat produceren die de grond vruchtbaar maken. Hun idee is dus dat gecontroleerde branden zoals die van bergstammen eigenlijk goed zijn omdat ze kunnen bijdragen aan een gezond bos zonder uit de hand lopende branden. Interessante gedachte!

Oplossing

Ik heb geen ultieme oplossing voor dit complexe probleem, en het hele stuk hierboven maakt me ook aan het twijfelen of die er echt is én moet zijn.  Áls er iets wordt gedaan denk ik dat het probleem bij de bron moet worden aangepakt. Er zijn namelijk zeker wel alternatieve manieren van landbouw, het is alleen een kwestie van het kunnen en willen toepassen. Het zou goed kunnen dat er grootschalige educatie nodig is onder de lokale bevolking. Helaas lijkt dat niet bepaald een korte termijn oplossing. Iemand die al 50 jaar hetzelfde doet laat zich niet vertellen dat het ineens anders moet. En hé, als de buurman het doet dan doe ik het toch ook? Met kleine stapjes beginnen, bijvoorbeeld op school, zou misschien een begin zijn. Maar over scholing heb ik ook mijn twijfels want ik kan me niet voorstellen dat de boeren het niet al lang zelf weten. Zou ieder ander mens niet hetzelfde doen als dit de enige manier van overleven lijkt?

Wat ik daarmee ook bedoel is dat de mensen uit de stad en de mensen van het platteland elkaar beter moeten proberen te begrijpen. Want zijn de mensen uit de stad niet net zo slecht door alsmaar rond te rijden in grote auto’s en vervuilende scootertjes? De stadsmensen moeten misschien begrijpen dat de landwerkers zeker hun land niet willen vernietigen, maar dat het gewoon een manier van overleven is in de omgeving.

Wat denk jij over dit onderwerp?